โยนาธานเข้าโจมตีกองกำลังรักษาการณ์ชาวฟีลิสเตีย
14 1วันหนึ่ง โยนาธานพระโอรสของกษัตริย์ซาอูลตรัสชวนผู้ถืออาวุธว่า “มาเถิด ให้เราข้ามไปที่กองกำลังรักษาการณ์ของชาวฟีลิสเตียฟากโน้นกันเถิด” โยนาธานมิได้ทูลให้พระบิดาทรงทราบ 2ซาอูลทรงอยู่ใต้ต้นทับทิมที่มิโกรนaใกล้เมืองเกชา มีคนอยู่ด้วยราวหกร้อยคน 3สมณะที่สวมเสื้อกั๊กคือ อาคิยาห์บุตรของอาคิทูบพี่ชายของอีคาโบด บุตรของฟีเนหัส บุตรของเอลี สมณะของพระยาห์เวห์ที่เมืองชิโลห์ ผู้คนของกษัตริย์ซาอูลไม่รู้ว่าโยนาธานทรงออกไปแล้ว
4ช่องเขาที่โยนาธานจะต้องทรงข้ามไปถึงกองกำลังรักษาการณ์ของชาวฟีลิสเตีย มีหินใหญ่ยื่นออกมาฟากละก้อน ก้อนหนึ่งเรียกกันว่าโบเซส อีกก้อนหนึ่งเรียกกันว่าเสเนห์ 5ก้อนหนึ่งอยู่ด้านเหนือของช่องเขาหันหน้าเข้าหามิคมาช อีกก้อนหนึ่งอยู่ด้านใต้ของช่องเขาหันหน้าหาเมืองเกบา 6โยนาธานตรัสกับผู้ถืออาวุธว่า “มาเถิด ให้เราข้ามไปยังกองกำลังรักษาการณ์ของคนไม่เข้าสุหนัตพวกนี้กันเถิด บางทีพระยาห์เวห์จะทรงช่วยเรา เพราะสำหรับพระยาห์เวห์ไม่มีความแตกต่างที่จะประทานชัยชนะ โดยทรงใช้คนจำนวนมากหรือจำนวนน้อย” 7ผู้ถืออาวุธทูลตอบว่า “โปรดทำตามที่พระองค์ทรงคิดเถิด ไปกันเถิด ข้าพเจ้าเห็นด้วย”b 8โยนาธานจึงตรัสว่า “ดีแล้ว เราจะข้ามไปให้คนเหล่านั้นเห็นเรา 9ถ้าเขาบอกเราให้หยุดคอยจนเขาข้ามมาหาเรา เราจะหยุดอยู่ข้างล่าง ไม่ขึ้นไปหาเขา 10แต่ถ้าเขาบอกให้เราไปหาเขา เราก็จะขึ้นไปหาเขา เพราะนั่นจะเป็นเครื่องหมายว่าc พระยาห์เวห์ทรงมอบเขาไว้ในมือของเราแล้ว”
11โยนาธารและผู้ถืออาวุธออกมาให้กองกำลังรักษาการณ์ชาวพีลิสเตียเห็น ชาวฟีลิสเตียก็ว่า “ดูซิ มีชาวฮีบรูออกมาจากโพรงที่ซ่อนตัวแล้ว” 12ทหารรักษาการณ์ก็ตะโกนเรียกเขาทั้งสองคนว่า “ขึ้นมาหาเราเถิด เราจะบอกอะไรให้” โยนาธานบอกผู้ถืออาวุธว่า “ตามฉันขึ้นมาเถิด พระยาห์เวห์ทรงมอบเขาให้อยู่ในมือของอิสราเอลแล้ว” 13โยนาธานจึงปีนขึ้นไป ผู้ถืออาวุธก็ปีนตามขึ้นไปด้วย โยนาธานฟันชาวฟีลิสเตียล้มลง แล้วผู้ถืออาวุธก็ตามมาฆ่า 14ในการฆ่าฟันครั้งแรกนี้โยนาธานและผู้ถืออาวุธฆ่าคนประมาณยี่สิบคนในช่วงระยะทางไม่กี่เมตรd
ชาวฟีลิสเตียพ่ายแพ้
15ชาวฟีลิสเตียทั้งหลายในค่ายและในสนามรบต่างหวาดกลัว รวมทั้งกองกำลังรักษาการณ์และหน่วยจู่โจมก็หวาดกลัวด้วย เกิดแผ่นดินไหว เป็นความตกใจกลัวมาจากพระยาห์เวห์ 16ทหารของซาอูลที่รักษาการณ์อยู่ที่เมืองเกบาe ในดินแดนเบนยามินเห็นชาวฟีลิสเตียวิ่งหนีกระจัดกระจายไปคนละทิศละทาง 17กษัตริย์ซาอูลทรงสั่งทหารที่อยู่กับพระองค์ว่า “จงนับกำลังพลดูซิว่าขาดใครบ้าง” เขาก็นับดูเห็นว่าขาดโยนาธานกับผู้ถืออาวุธ
18กษัตริย์ซาอูลตรัสแก่อาคิยาห์ว่า “จงนำเสื้อกั๊กสำหรับเสี่ยงทายมาที่นี่เถิด” ในสมัยนั้นอาคิยาห์เป็นผู้สวมเสื้อกั๊กเสี่ยงทายในอิสราเอลf 19ขณะที่ซาอูลกำลังพูดอยู่กับสมณะ ชาวฟีลิสเตียในค่ายยิ่งวุ่นวายหนักขึ้น ซาอูลจึงกล่าวกับสมณะว่า “ไม่ต้องจับสลากเสี่ยงทายแล้ว”g 20ซาอูลทรงรวบรวมกำลังพลทั้งหมดที่อยู่กับพระองค์เข้าโจมตีชาวฟีลิสเตีย แต่พบว่าชาวฟีลิสเตียกำลังโกลาหล จนใช้ดาบฆ่าฟันกันเอง 21ชาวฮีบรูที่เคยอยู่ฝ่ายชาวฟีลิสเตีย และขึ้นมาในค่ายของชาวฟีลิสเตียก็เปลี่ยนใจมาเข้ากับhชาวอิสราเอลที่อยู่กับซาอูลและโยนาธาน 22นอกจากนั้น ชาวอิสราเอลทุกคนที่ซ่อนตัวอยู่ในเขตภูเขาเอฟราอิม เมื่อได้ยินว่าชาวฟีลิสเตียกำลังหนีก็พากันไล่ตามไปสู้รบด้วย 23ในวันนั้น พระยาห์เวห์ทรงช่วยชาวอิสราเอลให้รอดพ้น
โยนาธานละเมิดคำสาบานของซาอูลi
การสู้รบขยายไปจนถึงเบธโฮโรนj 24วันนั้นชาวอิสราเอลอ่อนเพลียและหิวโหย เพราะซาอูลทรงให้ประชากรทั้งหลายสาบานว่าจะไม่กินอะไรจนถึงเวลาเย็นก่อนที่จะได้แก้แค้นศัตรู ผู้ใดฝ่าฝืนจะต้องถูกสาปแช่ง จึงไม่มีใครกล้ากินอะไรเลยตลอดวันนั้นk
25ทุกคนมาถึงป่า เห็นมีรวงผึ้งอยู่ทั่วไปl 26ประชากรเดินผ่านป่าเห็นน้ำผึ้งหยดจากรวง แต่ไม่มีใครหยิบรวงผึ้งมากิน เพราะกลัวคำสาบาน 27แต่โยนาธานไม่ทรงทราบว่าพระบิดาทรงบังคับให้ประชากรสาบาน จึงทรงเอาไม้ที่ถืออยู่สอยรวงผึ้งมาเสวย ทรงรู้สึกสดชื่นขึ้น 28แต่ทหารคนหนึ่งรีบกล่าวว่า “ทุกคนล้วนอ่อนเพลียเพราะหิวโหยm แต่พระบิดาของพระองค์ก็ทรงบังคับประชากรให้สาบานว่า จะไม่กินอะไรในวันนี้เลย ผู้ใดฝ่าฝืนจะต้องถูกสาปแช่ง” 29โยนาธานทรงตอบว่า “พระบิดาทรงทำให้แผ่นดินเสียหาย ดูสิ ข้าพเจ้ารู้สึกสดชื่นขึ้นมาก ก็เพราะได้กินน้ำผึ้งนิดหน่อย 30ถ้าประชากรได้กินอาหารบ้างจากของที่ยึดได้จากศัตรูในวันนี้ เขาจะฆ่าชาวฟีลิสเตียได้มากกว่านี้สักเท่าใด”
ประชากรกินเนื้อสัตว์ที่ฆ่าอย่างไม่ถูกต้อง
31วันนั้น ชาวอิสราเอลฆ่าฟันชาวฟีลิสเตียตั้งแต่มิคมาชไปจนถึงอัยยาโลนn ประชากรอ่อนเพลียเพราะหิวโหย 32เขาจึงกรูกันเข้าไปยังข้าวของที่ริบมาจากศัตรู นำแกะ โคเพศผู้ และลูกโคมาสับเป็นชิ้นๆ บนพื้นดิน และกินเนื้อที่ยังมีเลือดสดๆ ติดอยู่ 33มีผู้ไปทูลซาอูลว่า “ดูซิ ประชากรทำบาปต่อพระยาห์เวห์ เขากินเนื้อที่ยังมีเลือดสดๆ ติดอยู่” ซาอูลตรัสว่า “ท่านทั้งหลายไม่ซื่อสัตย์ จงกลิ้งหินใหญ่มาที่นี่เถิด”o 34ซาอูลตรัสเสริมว่า “จงไปบอกประชากรทุกคนให้นำโคและแกะมาที่นี่ ให้เขานำมาสับเป็นชิ้นๆ บนหินก้อนนี้ แล้วจึงกินได้ ดังนี้ ประชากรจะได้ไม่ทำบาปต่อพระยาห์เวห์ด้วยการกินเนื้อที่ยังมีเลือดสดๆ ติดอยู่” คืนนั้นประชากรแต่ละคนจูงโคที่เขายึดได้pมาสับเป็นชิ้นๆ ที่นั่น 35ซาอูลทรงสร้างแท่นบูชาถวายแด่พระยาห์เวห์ นี่เป็นพระแท่นบูชาแรกที่พระองค์ทรงสร้างถวายแด่พระยาห์เวห์
ประชาชนช่วยไม่ให้โยนาธานถูกลงโทษที่ได้ทำผิด
36ซาอูลตรัสว่า “พวกเราจงลงไปโจมตีชาวฟีลิสเตียในคืนนี้ ปล้นเขาจนรุ่งเช้าเถิด อย่าปล่อยให้ใครรอดชีวิตได้แม้แต่คนเดียว” ทุกคนตอบว่า “ขอพระองค์ทรงทำตามที่ทรงคิดว่าดีเถิด” แต่สมณะกล่าวแย้งว่า “พวกเราจงปรึกษาพระเจ้าเสียก่อน”q 37ซาอูลจึงทูลถามพระเจ้าว่า “ข้าพเจ้าจะเข้าโจมตีชาวฟีลิสเตียหรือไม่ พระองค์จะทรงมอบเขาในมือของชาวอิสราเอลหรือไม่” แต่ในวันนั้นพระเจ้ามิได้ทรงตอบ 38ซาอูลจึงตรัสกับบรรดาหัวหน้าชาวอิสราเอลว่า “ท่านทั้งหลายจงมาที่นี่ เราจะต้องสอบสวนให้รู้ว่าใครทำบาปวันนี้ 39พระยาห์เวห์ผู้ประทานชัยชนะแก่อิสราเอลทรงพระชนมชีพฉันใด ผู้ทำผิดนี้จะต้องตายแน่ๆ ฉันนั้น แม้จะเป็นโยนาธานบุตรของข้าพเจ้าก็ตาม” แต่ไม่มีประชากรสักคนเดียวที่ตอบ 40ซาอูลจึงตรัสแก่ชาวอิสราเอลทั้งหลายว่า “ท่านทั้งหลายจงยืนอยู่ทางโน้น ข้าพเจ้ากับโยนาธานบุตรของข้าพเจ้าจะยืนอยู่ทางนี้” ประชากรทูลตอบซาอูลว่า “โปรดทรงทำตามที่พระองค์ทรงเห็นว่าดีเถิด” 41ซาอูลทูลพระเจ้าว่า “ข้าแต่พระยาห์เวห์พระเจ้าแห่งอิสราเอล ทำไมพระองค์จึงไม่ตรัสตอบผู้รับใช้ของพระองค์ในวันนี้ ข้าแต่พระยาห์เวห์พระเจ้าแห่งอิสราเอล ถ้าเป็นความผิดของข้าพเจ้า หรือโยนาธานบุตรของข้าพเจ้า ขอให้ได้อุริม แต่ถ้าเป็นความผิดของอิสราเอลประชากรของพระองค์ ก็ขอให้ได้ธุมมิมเถิด”r คำตอบนั้นบ่งว่าเป็นความผิดของโยนาธานและซาอูล ประชากรจึงพ้นความผิด 42ซาอูลตรัสอีกว่า “จงจับสลากตัดสินระหว่างข้าพเจ้าและโยนาธานบุตรของข้าพเจ้าเถิด” สลากก็บ่งว่าเป็นความผิดของโยนาธาน
43ซาอูลตรัสถามโยนาธานว่า “จงบอกพ่อซิว่า ลูกทำอะไรลงไป” โยนาธานตอบว่า “ลูกชิมน้ำผึ้งเพียงนิดหน่อยที่ติดปลายไม้ที่ลูกถือไว้เท่านั้น ถึงกระนั้นลูกก็พร้อมที่จะตาย” 44ซาอูลตรัสว่า “โยนาธานเอ๋ย ขอพระเจ้าทรงลงโทษพ่ออย่างหนัก ถ้าลูกไม่ถูกประหารชีวิต” 45ประชากรทูลซาอูลว่า “โยนาธานผู้นำชัยชนะใหญ่ยิ่งมาให้ชาวอิสราเอลจะต้องตายเทียวหรือ เป็นไปไม่ได้ พระยาห์เวห์ทรงพระชนมชีพฉันใด แม้เส้นผมสักเส้นเดียวจะไม่ตกจากศีรษะของเขา เพราะพระเจ้าทรงช่วยเขาให้มีชัยชนะในวันนี้” ประชากรจึงป้องกันsโยนาธานไว้ไม่ให้ถูกประหารชีวิต
46ซาอูลทรงเลิกไล่ตามชาวฟีลิสเตีย ชาวฟีลิสเตียกลับไปสู่ดินแดนของตน
สรุปรัชสมัยของกษัตริย์ซาอูลt
47เมื่อซาอูลขึ้นครองราชย์เหนืออิสราเอล พระองค์ทรงทำสงครามกับบรรดาศัตรูทั้งหลายโดยรอบ คือชาวโมอับ ชาวอัมโมน ชาวเอโดม กษัตริย์แห่งโศบาห์ และชาวฟีลิสเตีย ซาอูลเสด็จไปทำสงครามที่ใดก็ทรงได้ชัยชนะทุกแห่งu 48พระองค์ทรงสู้รบอย่างกล้าหาญ ทรงปราบชาวอามาเลข และช่วยชาวอิสราเอลให้รอดพ้นจากมือของผู้ที่เคยปล้นเขา
49พระโอรสของกษัตริย์ซาอูลคือ โยนาธาน อิชวีv และมัลคีชูวา พระธิดาองค์โตทรงพระนามว่าเมราบ องค์เล็กทรงพระนามว่ามีคาล 50มเหสีของกษัตริย์ซาอูลทรงพระนามว่าอาคิโนอัม เป็นธิดาของอาคิมาอัส แม่ทัพของซาอูลชื่ออับเนอร์ เป็นบุตรของเนอร์ ซึ่งเป็นพระปิตุลาของซาอูล 51คีชบิดาของซาอูล และเนอร์บิดาของอับเนอร์ เป็นบุตรของอาบีเอล
52มีการศึกสงครามกับชาวฟีลิสเตียตลอดรัชสมัยของกษัตริย์ซาอูล เมื่อใดกษัตริย์ซาอูลทรงพบชายฉกรรจ์หรือผู้มีใจกล้าหาญ พระองค์ก็ทรงรับเขาเข้าในกองทัพw
14 a “มิโกรน” บางคนเปลี่ยนสระของคำให้หมายความว่า “ลานนวดข้าว” ‘เมืองเกบา’ ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “กิเบอาห์” แต่น่าจะเป็น “เกณฑ์” ให้สอดคล้องกับข้อ 5 และ 13:16
b “ข้าพเจ้าเห็นด้วย” แปลตามตัวอักษรว่า “ดูซิ ข้าพเจ้าอยู่กับท่านเหมือนใจของท่าน”
c “เครื่องหมาย” หมายถึงเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้หรือไกลซึ่งแสดงพระประสงค์ของพระเจ้า ผู้ให้เครื่องหมายอาจเป็นพระเจ้า (อพย 3:12) หรือคนของพระเจ้า (1 ซมอ 2:34; 10:7-9; 2 พกษ 19:29) หรือมิฉะนั้นอย่างในกรณีนี้ และใน ปฐก 24:12ฯ; วนฉ 6:17-18, 36-40; 2 พกษ 20:8-10 เป็นเหตุการณ์ที่มนุษย์ขอให้พระเจ้าทรงสำแดง
d “ในช่วงระยะทางไม่กี่เมตร” แปลโดยคาดคะเน ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่ชัดเจน
e “เกบา” ดู 13:16 ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “กิเบอาห์”
f “เสื้อกั๊ก” แปลตามต้นฉบับภาษากรีก ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “หีบพันธสัญญาของพระเจ้า” “เสื้อกั๊กสำหรับเสี่ยงทาย” มีกระเป๋าหรือถุงใส่ก้อนหินสำหรับเสี่ยงทาย (ดู 2:28 เชิงอรรถ l) กษัตริย์ซาอูลทรงต้องการปรึกษาพระเจ้าก่อนทำสงคราม (ดู ข้อ 37) ในบทนี้และ 37:7ฯ ผู้เรียบเรียงในภายหลังคิดว่า คำ “ephod” หมายถึง รูปเสื้อกั๊กที่ใช้ในศาสนพิธีแทนเทพเจ้าของชาวคานาอัน (ดู วนฉ 8:27) จึงได้เปลี่ยนคำ “ephod” (เสื้อกั๊ก) เป็น “หีบพันธสัญญาของพระเจ้า”
g สมณะกำลังจะล้วงก้อนหินเสี่ยงทายขึ้นมา แต่กษัตริย์ซาอูลทรงสั่งให้หยุด และออกไปทำสงครามโดยไม่ขอคำปรึกษาจากพระเจ้า
h “เปลี่ยนใจมาเข้ากับ…” แปลตามต้นฉบับภาษากรีก ต้นฉบับภาษาฮีบรูไม่ชัดเจน
i ข้อความนี้รวมประเพณีสองสายเข้าด้วยกัน (1) ซาอูลทรงสั่งชาวอิสราเอลให้จำศีลอดอาหารจนถึงเย็น (ข้อ 24) ประชากรก็ปฏิบัติตาม เมื่อถึงเวลาเย็นเขาก็กรูกันเข้าไปยึดข้าวของที่ริบมาได้ และกินอาหารโดยไม่ปฏิบัติตามกฎห้ามกินเลือด (ข้อ 31-35) (2) กษัตริย์ซาอูลทรงสั่งให้ชาวอิสราเอลจำศีลอดอาหาร (ข้อ 24) แต่โยนาธานไม่ทราบเรื่องจึงละเมิดคำสั่ง (ข้อ 25-30) สลากที่จับก็บ่งว่าเขาเป็นผู้ทำผิด (ข้อ 36-46)
j “เบธโฮโรน” แปลตามฉบับแปลโบราณ ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “เบธอาเวน”
k การจำศีลอดอาหารเป็นวิธีขอให้พระเจ้าประทานชัยชนะ เพราะพระองค์แต่ผู้เดียวประทานชัยชนะหรือความปราชัย
l ข้อ 25 เป็นการแปลโดยคาดคะเน
m “ทุกคนล้วนอ่อนเพลียและหิวโหย” อาจเป็นข้อความที่ผู้คัดลอกเพิ่มเติมเพื่อเตรียมข้อ 31
n ชาวฟีลิสเตียถอยกลับตามเส้นทางที่เคยใช้บุกเข้ามา จึงนับว่าเป็นชัยชนะยิ่งใหญ่ของชาวอิสราเอลที่ได้ขับไล่ชาวฟีลิสเตียออกไปจากดินแดนแถบภูเขา ซึ่งเป็นศูนย์กลางของเขตปกครอง
o หินก้อนใหญ่นี้ใช้เป็นพระแท่นบูชา (ดู 6:14; วนฉ 6:20; 13:19) ดังนั้น การฆ่าสัตว์บนก้อนหินนี้นับว่าเป็นการถวายเครื่องบูชาแด่พระเจ้า (ดู ลนต 17:1 เชิงอรรถ a)
p “โคที่เขายึดได้” ต้นฉบับภาษากรีกว่า “สิ่งที่เขามี”
q “ปรึกษาพระเจ้า” โดยใช้เสื้อกั๊กที่มีถุงหรือกระเป๋าบรรจุก้อนหินเสี่ยงทาย เช่นเดียวกับข้อ 18 (ดู 30:8)
r ข้อนี้ไม่สมบูรณ์ในต้นฉบับภาษาฮีบรู จึงแปลตามต้นฉบับภาษากรีก เราไม่ทราบความหมายแน่นอนของคำว่า “อุริม” และ “ธุมมิม” แต่คะเนว่า คงเป็นชื่อของก้อนหินที่ใช้เสี่ยงทาย เพื่อทราบพระประสงค์ของพระเจ้า ถ้าจับได้ “อุริม” หมายความว่า “ใช่” ถ้าจับได้ “ธุมมิม” หมายความว่า “ไม่ใช่” ต่อคำถามที่ตั้งไว้ (ดู 23:10-12) สมณะจากเผ่าเลวีเป็นผู้มีหน้าที่ดูแลเสื้อกั๊กสำหรับเสี่ยงทาย (กดว 27:21; ฉธบ 33:8) หลังจากรัชสมัยของกษัตริย์ดาวิด การเสี่ยงทายเช่นนี้ถูกยกเลิก (ดู อสร 2:63= นหม 7:65) แต่ “เสื้อกั๊ก” (ephod) ยังคงเป็นส่วนหนึ่งของอาภรณ์ของมหาสมณะ (ดู อพย 28:30; ลนต 8:8; และ อพย 28:6 เชิงอรรถ a)
s “ป้องกันไว้ไม่ให้ถูกประหารชีวิต” แปลตามตัวอักษรว่า “ไถ่” ซึ่งเป็นศัพท์เฉพาะที่ใช้ในการแลกเปลี่ยน หรือซื้อสัตว์ที่จะต้องถูกฆ่าถวายคืนมา (ดู อพย 13:13-15; 34:20; ลนต 27:27)
t ข้อความนี้เป็นการสรุปเหตุการณ์เหมือนกับ 7:13-15 (กรณีของซามูเอล) และ 2 ซมอ 8 (กรณีของดาวิด) (ดู 2 ซมอ 3:2-5; 5:13-16; 20:23-26)
u “ได้ชัยชนะ” แปลตามฉบับแปลโบราณ ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “ทำร้าย”
v “อิชวี” ได้ชื่ออีกว่า “อิชบาอัล” (คนของเจ้านาย) ใน 1 พศด 8:33 และ “อิชโบเชธ” (คนแห่งความอับอาย) ใน 2 ซมอ 2:8 เพราะชาวอิสราเอลมักจะเปลี่ยนชื่อ “บาอัล” เทพเจ้าของชาวคานาอันเป็น “โบเชธ” “ความอับอาย”
w ในรัชสมัยของกษัตริย์ซาอูลนี้ เริ่มมีผู้รับราชการเป็น “ทหารอาชีพ” ก่อนนั้นมีเพียงการระดมพลเพื่อทำสงครามเมื่อจำเป็นเท่านั้น
