คนเกียจคร้าน

22 ¹คนเกียจคร้านเป็นเหมือนก้อนหินที่เปื้อนสิ่งโสโครก

                    ใครๆ ก็ผิวปากดูหมิ่นเขา

          ²คนเกียจคร้านเป็นเหมือนกองปุ๋ย

                    ใครไปหยิบเข้าก็ต้องสะบัดมือ

ลูกนอกคอก

            ³บุตรชายเหลวไหลเป็นความอับอายของบิดา

                    ส่วนบุตรหญิงก็เป็นความเสียหายแล้ว

          ⁴บุตรหญิงที่รอบคอบจะได้สามี

                    ส่วนบุตรหญิงหน้าด้านนำความทุกข์แก่ผู้ให้กำเนิด

          ⁵บุตรหญิงหน้าด้านทำให้ทั้งบิดาและสามีต้องอับอาย

                    และทั้งสองคนจะดูหมิ่นนาง

          ⁶การพูดไม่ถูกกาลเทศะเป็นเหมือนงานรื่นเริงในยามไว้ทุกข์

                    แต่การเฆี่ยนตีดัดนิสัยเป็นปรีชาญาณในทุกกรณี^{a (7) (8)}

ปรีชาญาณและความโง่เขลา

            ⁹สอนคนโง่เขลาก็เหมือนนำเศษหม้อดินที่แตกแล้วมาต่อให้ติดกัน

                    หรือเหมือนปลุกคนที่นอนหลับสนิทให้ตื่นขึ้น

          ¹⁰การสนทนากับคนโง่เขลาก็เหมือนพูดกับคนที่นอนหลับ

                    เมื่อพูดจบเรื่อง เขาก็จะถามว่า “พูดเรื่องอะไร”

          ¹¹จงร้องไห้ไว้ทุกข์ให้คนตาย เพราะเขาสูญเสียความสว่าง

                    จงร้องไห้สงสารคนโง่เขลา^b เพราะเขาสูญเสียสติสัมปชัญญะ

          จงร้องไห้ไว้ทุกข์ให้ผู้ตายน้อยกว่า เพราะเขาได้พักผ่อนแล้ว

                    แต่ชีวิตของคนโง่เขลาเลวร้ายยิ่งกว่าความตาย

          ¹²สำหรับผู้ตาย ไว้ทุกข์เจ็ดวันก็เพียงพอ

                    แต่สำหรับคนโง่เขลาและคนอธรรม ต้องไว้ทุกข์ให้ทุกวันตลอดชีวิตของเขา

          ¹³อย่าเสียเวลาพูดกับคนโง่เขลา

                    อย่าเดินไปกับคนเบาปัญญา

          จงระวังให้ดี จะได้ไม่มีปัญหา

                    ท่านจะได้ไม่มีมลทินเมื่อติดต่อกับเขา

          จงหลีกหนีห่างเขาไว้ แล้วท่านจะมีความสงบ

                    ท่านจะไม่ต้องเบื่อหน่ายเพราะความโง่เขลาของเขา

          ¹⁴สิ่งใดเล่าหนักกว่าตะกั่ว

                    แล้วคนโง่เขลาจะได้ชื่ออะไรนอกจากชื่อ “คนโง่เขลา”

          ¹⁵แบกทราย เกลือ ก้อนเหล็ก

                    ก็ยังง่ายกว่าทนคนโง่เขลา

          ¹⁶ขื่อคานเมื่อตอกติดกับบ้าน

                    แม้แผ่นดินไหวก็ไม่หลุดฉันใด

          จิตใจที่ตัดสินเด็ดเดี่ยวเพราะไตร่ตรองอย่างดีแล้ว

                    ก็จะไม่หวั่นไหวเมื่อมีอันตรายฉันนั้น

          ¹⁷จิตใจที่มั่นคงเพราะได้ไตร่ตรองอย่างฉลาดรอบคอบแล้ว

                    เป็นเหมือนปูนฉาบ^cบนกำแพงเรียบ

          ¹⁸หินก้อนเล็กๆ^d วางบนกำแพงสูง

จะต้านลมไม่ได้ฉันใด

          จิตใจคนโง่เขลาที่กลัวแม้ความคิดของตน

ก็จะต้านความกลัวใดๆ ไม่ได้ฉันนั้น

มิตรภาพ

            ¹⁹จิ้มตาย่อมทำให้น้ำตาไหล

                    จิ้มใจย่อมทำให้ความรู้สึกปรากฏ

          ²⁰ใช้หินขว้างนกย่อมทำให้นกบินหนีไป

                    กล่าวร้ายต่อมิตรย่อมทำลายมิตรภาพ

          ²¹ถ้าท่านชักดาบต่อสู้กับมิตร

อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะยังอาจกลับมาคืนดีกันได้

²²ถ้าท่านตำหนิเพื่อนต่อหน้า

ก็อย่ากลัว ยังมีทางคืนดีกันได้

แต่ถ้าท่านกล่าวร้าย ดูหมิ่น เผยความลับ และทำร้ายลับหลัง

เพื่อนทุกคนของท่านก็จะหนีไป

²³จงทำให้เพื่อนบ้านไว้ใจท่านในยามที่เขายากจน

เพื่อว่าเมื่อเขาร่ำรวยขึ้น ท่านจะได้ร่วมสุขกับเขา

จงซื่อสัตย์ต่อเขาในยามที่เขาเดือดร้อน

เพื่อว่าเมื่อเขารับมรดก ท่านจะได้รับส่วนแบ่งมรดกด้วย

²⁴ก่อนมีไฟย่อมมีไอและควันออกมาจากเตาฉันใด

ก่อนจะมีการนองเลือดก็ย่อมมีการกล่าวร้ายต่อกันฉันนั้น

²⁵ข้าพเจ้าจะไม่อับอายที่จะปกป้องเพื่อน

ข้าพเจ้าจะไม่หลบหน้าเขา

²⁶แต่ถ้าเหตุร้ายเกิดขึ้นแก่ข้าพเจ้าเพราะเขา

ทุกคนที่รู้เรื่องก็จะอยู่ห่างจากเขา

การอธิษฐานภาวนา

            ²⁷ใครจะเฝ้าระวังปากของข้าพเจ้า

                    ใครจะประทับตราไว้บนริมฝีปาก

ให้ข้าพเจ้ารอบคอบ

                    เพื่อข้าพเจ้าจะได้ไม่พูดผิดพลาด

          และลิ้นของข้าพเจ้าจะไม่ทำร้ายข้าพเจ้า

22 a ผู้มีปรีชาสนับสนุนให้มีการใช้ไม้เรียวตีเด็กในการอบรมสั่งสอน (สภษ 13:24; 19:18; 22:15; 23:13-14; 29:15, 17) การตีสอนเยาวชนได้ผลเสมอ แต่การกล่าวติเตียนต้องระวังคำพูดที่ใช้ด้วย สำเนาโบราณภาษากรีก Gk 248 เสริมว่า “¹⁷เด็กๆ ที่ดำเนินชีวิตดี ไม่ขาดสิ่งใด มักทำให้คนทั้งหลายลืมฐานะต่ำต้อยของพ่อแม่ ¹⁸ส่วนเด็กที่หยิ่งผยอง ดูถูกผู้อื่น ไร้มรรยาท ทำให้ทุกคนดูถูกพ่อแม่ แม้จะมีตระกูลสูง”

^b “คนโง่เขลา” มิได้หมายเพียงผู้ที่ขาดไหวพริบเท่านั้น แต่ยังหมายถึงคนดื้อดึงไม่ยอมเชื่ออะไรง่ายๆ และปล่อยตัวเสเพลอีกด้วย

^c “ปูนฉาบ” แปลโดยคาดคะเน แปลตามตัวอักษรว่า “ทรายที่เป็นเครื่องประดับ”

^d “หินก้อนเล็กๆ” แปลตามสำเนาโบราณบางฉบับ ตัวบทภาษากรีกที่ใช้กัน (Textus receptus) ว่า “ไม้หลัก” ความเข้าใจเช่นนี้อาจมาจากธรรมเนียมในแผ่นดินปาเลสไตน์ที่จะใช้หินก้อนเล็กๆ วางเรียงไว้บนกำแพงรอบสวนองุ่น เมื่อหมาในกระโดดข้ามจะทำให้ก้อนหินเหล่านี้พังลงมา ทำให้เกิดเสียงดังปลุกผู้เฝ้าให้รู้สึกตัว