“ถ้าท่านทั้งหลายยึดมั่นในวาจาของเรา ท่านก็เป็นศิษย์ของเราอย่างแท้จริง" (ยน. 8:31)

รำพึงพระวาจาประจำวัน โดยคุณพ่อสมเกียรติ  ตรีนิกร
วันเสาร์ที่ 30 มกราคม 2016
สัปดาห์ที่ 3 เทศกาลธรรมดา
         

“บาปของดาวิด พระกรุณาของพระเจ้า” เมื่อดาวิดได้กระทำบาปอย่างมากผิดต่อพระเจ้า พระเจ้าทรงพระกรุณาต่อดาวิด... พระกรุณาขอพระเจ้าไม่เคยสิ้นสุด ในความบาปผิดหนักที่ดาวิดได้กระทำกรณีนางบัทเชบาที่ดาวิดได้แย่งมาจากอุริยาห์ ที่แยกว่า นั้น บาปที่ขยายตัวไปจนถึงการฆาตกรรมอุริยาห์อย่างเลือดเย็นที่สุด เมื่อเปรียบเทียบระหว่างดาวิดกับอุริยาห์ต้องเรียกว่าเป็นคู่มวยที่ไม่สมน้ำสมเนื้อกันเลยจริงๆ คือ


• กษัตริย์ดาวิด เป็นกษัริตย์แห่งอิสราเอล ผู้ที่พระเจ้าทรงเลือก รับเจิมจากพระเจ้า ดาวิดสืบเชื้อสายมาจากยูดาห์และจากอับราฮัม เป็นอิสราเอลแท้ เป็นประชากรของพระเจ้า

• อุริยาห์ พลทหาร และเป็นชาวฮิตไทต์เท่านั้น ไม่มีอะไรจะเปรียบเทียบกับดาวิดเลย

เราสามารถเห็นความแตกต่างอย่างสิ้นเชิงระหว่างคนสองคนนี้... แต่จากเรื่องการทำบาป เราเห็นว่า ดาวิดอ่อนแอมากแต่อุริยาห์นั้นเข้มแข็งมาก ดาวิดไม่ซื่อเลย แต่อุริยาห์ซื่อสัตย์มาก จนกระทั่งเราได้ยินพระวาจาวันนี้ในเรื่องเล่าของประกาศกนาธันที่ได้มาเตือนกษัตริย์ดาวิดด้วยเรื่องเล่าของน่าธัน หรือจะเรียกว่า เป็นเสียงเพลงของนาธันประกาศกเพื่อสื่อถึงดาวิด ให้รู้ว่าดาวิดได้กระทำบาปผิดหนักต่ออุริยาห์ ต่อบัทเชบา และผิดต่อพระเจ้า ความผิดของการแย่งชิงและฆาตกรรม เราจะอ่านเรื่องเล่าที่ประกาศกนาธันได้มาเตือนดาวิดกันนะคับ “นาธัน” ชื่อย่อของโยนาธานก็ว่าได้ ภาษาอีบรูมีรากเดียวกันที่แปลว่า “ประทานให้” “มอบให้” “ของประทาน” ในที่นี่เข้าใจได้ว่า นาธันคือประกาศกที่พระเจ้าประทานมาเพื่อเตือนดาวิดให้กลับใจมาหาพระเจ้าพระพระยาห์เวห์นั่นเอง
พี่น้องที่รักครับ เรามาอ่านพระคัมภีร์ตอนนี้กันก่อน มาอ่านพระคัมภีร์ตอนที่ประกาศกมาเข้าเฝ้ากษัตริย์ดาวิดและเล่าเรื่องเพื่อเตือนดาวิด..
-----------------------------------------

2 ซมอ 12:1-7ก, 10-17…..
1พระยาห์เวห์ทรงส่งประกาศกนาธันไปพบกษัตริย์ดาวิด ประกาศกนาธันจึงเข้าเฝ้าทูลกษัตริย์ว่า
ในเมืองหนึ่ง มีชายสองคน
คนหนึ่งร่ำรวย อีกคนหนึ่งยากจน
2คนร่ำรวยมีฝูงแกะและโคมากมาย
3ส่วนคนยากจนมีลูกแกะเพศเมียเพียงตัวเดียว
เป็นลูกแกะที่เขาซื้อมาและเลี้ยงดูอย่างดี
แกะตัวนั้นเติบโตขึ้นในบ้านกับเขาและลูก ๆ
กินอาหารของเขา และดื่มจากถ้วยของเขา
นอนซบอกของเขา เขารักแกะตัวนั้นเหมือนบุตรสาว
4วันหนึ่ง มีคนเดินทางมาแวะที่บ้านของคนร่ำรวย
ซึ่งไม่อยากฆ่าแกะหรือโคของตนนำมาทำอาหารให้คนเดินทางที่บังเอิญมาเยี่ยม
เขาจึงเอาลูกแกะของคนยากจน
มาทำอาหารให้แขกแทน

5กษัตริย์ดาวิดกริ้วชายผู้นั้นมาก ตรัสแก่นาธันว่า “ตราบใดที่พระยาห์เวห์ทรงพระชนม์อยู่ ผู้ที่กระทำเช่นนี้จะต้องถูกประหารชีวิต 6เขาต้องชดใช้ราคาลูกแกะนั้นสี่เท่า เพราะเขามีใจร้ายกระทำเช่นนี้” 7ประกาศกนาธันจึงทูลกษัตริย์ดาวิดว่า 'พระองค์คือชายคนนั้น
พระยาห์เวห์ พระเจ้าแห่งอิสราเอลตรัสดังนี้ว่า "เราได้เจิมตั้งท่านเป็นกษัตริย์ของอิสราเอล เราได้ช่วยท่านให้รอดพ้นจากเงื้อมมือของซาอูล 8เราได้มอบผู้คนในครอบครัวของเจ้านายของท่าน มอบภรรยาของเจ้านายให้อยู่ในอ้อมกอดของท่าน และมอบพงศ์พันธุ์อิสราเอลและยูดาห์แก่ท่าน ถ้าทั้งหมดนี้ยังไม่พอ เราจะให้มากกว่านี้อีก 9ทำไมท่านจึงลบหลู่พระยาห์เวห์ กระทำสิ่งชั่วร้ายเฉพาะพระพักตร์ของพระองค์? ท่านให้อุรียาห์ ชาวฮิตไทต์ถูกฆ่า ปล่อยให้ชาวอัมโมนฆ่าเขา แล้วเอาภรรยาของเขาเป็นภรรยาของตน 10เพราะเหตุนี้ จะมีคนในวงศ์ตระกูลของท่านถูกฆ่าอยู่เรื่อยๆ เพราะท่านได้ลบหลู่เราเอาภรรยาของอุรียาห์มาเป็นภรรยาของท่าน"
11'พระยาห์เวห์ตรัสอีกว่า "เราจะให้คนในครอบครัวของท่านนำเหตุร้ายมาให้ท่าน เราจะพรากภรรยาของท่านต่อหน้าท่าน ไปให้แก่ผู้ใกล้ชิดของท่าน เขาจะหลับนอนกับภรรยาของท่านอย่างเปิดเผย 12ท่านได้กระทำการนี้อย่างลับ ๆ แต่เราจะทำการนี้อย่างเปิดเผยให้อิสราเอลทุกคนได้เห็น"'
13กษัตริย์ดาวิดตรัสกับนาธันว่า 'ข้าพเจ้าได้ทำบาปผิดต่อพระยาห์เวห์แล้ว' นาธันทูลตอบว่า 'พระยาห์เวห์ทรงให้อภัยบาปพระองค์แล้ว พระองค์จะไม่ต้องสิ้นพระชนม์ 14แต่เนื่องจากพระองค์ทรงดูหมิ่นพระยาห์เวห์ โดยกระทำการนี้ โอรสที่จะเกิดมาจะต้องตาย' 15แล้วนาธันก็กลับบ้าน
พระยาห์เวห์ทรงทำให้โอรสของกษัตริย์ดาวิดที่เกิดจากภรรยาของอุรียาห์ป่วยหนัก 16กษัตริย์ดาวิดทูลอ้อนวอนพระเจ้าขอให้ทารกนั้นหายป่วย ไม่ยอมเสวยอะไรเลย บรรทมบนพื้นทุกคืน 17บรรดาข้าราชบริพารผู้อาวุโสทูลเชิญให้พระองค์ทรงลุกขึ้นจากพื้น แต่พระองค์ไม่ทรงยอม ทั้งไม่ยอมเสวยพระกระยาหารกับเขา

------------------------------------------

คำอรรถาธิบาย
• เรื่องเล่าของนาธันไม่ต้องการคำอธิบายใด นอกจากเป็นเรื่องสะท้อน “ความอยุติธรรม” การเอาเปรียบที่คนร่ำรวยกำลังเบียดเบียนคนยาจนและโดดเดี่ยวไร้ทางสู้ คนร่ำรวยมีสิ่งต่างๆมากมาย แต่คนยากจนมีแกะเพียงตัวเดียว มีหลายประเด็นที่ทำให้เห็นความอยุติธรรมและการไร้ทางสู้จริงๆของคนสองคนที่กระทำอยุติธรรมต่อกัน
o คนร่ำรวยมี ฝูงแกะและโคมากมาย
o ส่วนคนยากจนมี ลูกแกะเพศเมียเพียงตัวเดียว ประเด็นสำคัญคือเขามีเพียงลูกแกะเพียงตัวเดียว (เน้นว่าเป็นลูกแกะ) คือ มันยังเล็ก ไม่สามารถเปรียบกับฝูงแกะและฝูงโคของเศรษฐี... และสำคัญมากๆ พระคัมภีร์ให้รายละเอียดชัดมากๆ คือ
1. เป็นลูกแกะที่เขาซื้อมาและ
2. เลี้ยงดูอย่างดี
3. แกะตัวนั้นเติบโตขึ้นในบ้านกับเขาและลูก ๆ สามารถกล่าวได้ว่า ลูกแกะตัวนี้ที่เขาซื้อมานั้น เขารักเหมือนลูก โตขึ้นมากพร้อมกับลูกๆของเขา
4. กินอาหารของเขา และดื่มจากถ้วยของเขา
5. นอนซบอกของเขา เขารักแกะตัวนั้นเหมือนบุตรสาว
o พระคัมภีร์ในเรื่องเล่าของนาธันให้ความละเอียดมากว่าแกะตัวนี้ มีความพิเศษ และที่สำคัญ ใกล้ชิดกับชายยากจนคนนี้มากๆ มันมีค่ามากและเขาก็รักมันมาก รักเหมือนลูก กินนอนกับเขาเหมือนลูกหรือบุคคลในครอบครัว

• ความอยุติธรรมจึงมาถึงจุดที่เข้มข้นที่สุด คนร่ำรวย กลับเป็นฝ่ายเสียดายแกะและโคของตน กลับเป็นฝ่ายที่ไม่ยอม กลับ “แย่งชิง” แกะที่รักของชายยากจนและนำมา “ฆ่า” เพื่อเป็นอาหารเลี้ยงแขกของตน ทำอย่างนี้ได้อย่างไร พ่ออ่านมาถึงตรงนี้ก็คิดถึงตนเองในวัยเด็กๆ เวลาได้ยินเรื่องนี้ก็โกรธทุกทีไป ทำไม “ใจร้าย” อย่างนี้ ทำไม “ใจร้าย” คนร่ำรวยคนนี้ใจร้ายขนาดนี้ได้อย่างไรกัน โหดร้ายที่สุด แกะวัวทั้งฝูงมีมากมาย ทำไมไม่เอาไปห่า แต่กลับเอาแกะที่แสนรักของคนยากจนที่มีตัวเดียวมาฆ่ากินได้อย่างไร

 

• พ่อมาคิดๆ ดู สิ่งที่ดาวิดกระทำนี้ ไม่ค่อยต่างกันกับยุคสมัยของเราเลยจริงๆ ความเอาเปรียบที่คนรวยจำนวนไม่น้อย คือ คนรวยที่โกง หรือคอรัปชั่นมาก ก็เอาเปรียบคนยากจน เอาของๆคนยากจนมาเป็นความร่ำรวยของตน บ่อยครั้งทีเดียวที่คนรวยเอาเปรียบมากๆ หาโอกาสที่จะฉ้อโกงใช้ความฉลาดรอบรู้และโกงของตนเพื่อเอาเปรียบเอารัด และเอาให้ตายกับบรรดาเกษตรกร ชาวนา ชาวสวน ชาวไร่ เรียกว่า บีบคั้น ซึ่งมีภาษาที่เขาเรียกกันว่า “รีดนาทาเร้น” ภาษาที่เราใช้กันมายาวนาน พ่อได้ยินมาแต่เด็ก “รีดนาทาเร้น” แปลว่า “ขูดรีดเอาทรัพย์สินจนแทบหมดเนื้อหมดตัว; เคี่ยวเข็ญให้ทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่เกินกำลังความสามารถ” หรือ “ขูดรีดเอาทรัพย์สินจนอีกฝ่ายหนึ่งยากแค้น”

 

• เวลาที่พ่อเขียนและกลับมาดูคำว่า “รีดนาทาเร้น” พ่อรู้สึกปวดหัวใจนิดหน่อย เพราะขณะที่เขียนได้ยินเรื่องราวเกี่ยวกับชาวนาในประเทศไทยของเรา และชาวนาหรือเกษตรกรทั้งหลายในโลกที่กำลังตกเป็นเหยื่อของความอยุติธรรม การเอาเปรียบอย่างน่าเศร้าของธุรกิจทั้งในชาติและข้ามชาติ และการเอาเปรียบที่ก่อนให้เกิดการเหลื่มอล้ำทางสังคม การเมือง เศรษฐกิจ ในทุกๆระดับ พ่อยอมรับว่า น้ำตาของคนจนที่โดนรีดนาทาเร้นนั้น ช่างเป็นความอยุติธรรมที่นำความเจ็บปวดและความแตกแยกมาสู่สภาพสังคมอย่างมาก พระสันตะปาปาฟรังซิสของเรากำลังเรียกร้องอย่างมากให้เราหันมาหาคนยากจน ไม่ทอดทิ้งคนยากจน และต้องออกไปบนถนนเพื่อไปหาคนยากจนเพื่อเคียงบ่าเคียงไหล่กับคนยากจนให้มากที่สุด...

 

• พระสันตะปาปาฟรังซิสได้เตือนเราคริสตชนและโลกอย่างหนักแน่นว่า เราต้องอย่ากลัวที่จะไปหาคนยากจน เพราะพระเยซูเจ้าเสด็จมาบังเกิดอย่างยากจนเพื่อเราจริง ดังนั้น ไม่ต้องกลัวที่จะต้องเป็นคนยากจน

 

• พี่น้องที่รัก... จากพระวาจาวันนี้ จากคำสอนของพระคัมภีร์ตอนนี้ จากคำสอนและการเรียกร้องของพระสันตะปาปาต่อความเป็นจริงของโลกปัจจุบัน... พ่อคิดว่าถึงเวลามากๆ แล้วที่เราจะไม่อ่านพระคัมภีร์เพียงอ่านตามแบบอย่างที่เคย แต่ต้องยอมเปิดหัวใจเต็มที่
o ให้พระคัมภีร์อ่านชีวิตของเรา
o ให้พระคัมภีร์พระวาจาของพระเจ้าต้อนนี้เจาะลึกลงไปในชีวิตของเราให้ได้มากที่สุด
o ให้พระคัมภีร์ผ่าตัดสังคมของเรา ผ่าตัดโลกของเพื่อแยกแยะและทำลายความชั่วร้ายที่เกิดจากความอยุติธรรม การเอารัดเอาเปรียบหรือรีดนาทาเร้นบรรดาคนยากจนในสังคม...
o พ่อเชื่อว่าบ้านเราเมืองเราต้องได้รับการฟื้นฟูความยุติธรรมในสังคม และต้องไม่ยอมให้คนยากจนต้องเป็นเหยื่อของการรีดนาทาเร้นอีกต่อไป เป็นหน้าที่ของเราคริสตชนแน่นๆครับ ที่จะไม่ให้เกิดสภาพอยุติธรรมในสังคม

 

• ภาพที่เราเห็นคือ กษัตริย์ดาวิดกริ้วชายคนนั้นที่นาธันเล่าให้ฟังมากๆ ใช่ และสมควร เพราะชายร่ำรวยคนนั้นได้กระทำโหดร้ายและยุติธรรมจริงๆอย่างไม่น่าให้อภัย และดาวิดได้สาบานต่อพระยาห์เวห์ว่าใครทำเช่นนั้นต้องชดใช้สี่เท่า... ทำไมต้องสี่เท่าประเด็นนี้น่าคิดจริงๆ ปกติการแก้แค้นและเอาคืนสำหรับชาวยิวคือ “ตาต่อตา ฟันต่อฟัน” คือ ไม่เกินกว่าเหตุที่กระทำ การแก้แค้นเอาคืนต้องไม่เกินกว่าที่ได้เกิดขึ้นกับตน แต่ประเด็นอยู่ตรงนี้ครับ คือ
o นี่เป็นการโกงที่คนรวยโกงคนจน เอาเปรียบ รีดนาทาเร้นคนจน.. เรื่องนี้ต้องไม่เพียงชดใช้ให้เพียงสิ่งที่โกงไป หรือฉ้อฉลคอรัปชั่นไป เพราะว่านี่เป็นการเอาเปรียบและอยุติธรรมกับคนยากจน... ดังนั้น การชดใช้ต้องสี่เท่า คือ ให้ครอบคลุมและเพียงพอกับชีวิตและการเป็นอยู่ของคนยากจนอย่างสมศักดิ์ศรีเพียงพอ
o ในสมัยของพระเยซู พระวรสาร เรื่องราวของคนเก็บภาษีที่เมืองเยรีโค ซักเคียส เขาเป็นคนรวยมาก เมื่อเขากลับใจ ยอมกลับใจ เขาตัดสินใจ สารภาพ คือ ยกครึ่งหนึ่งของสมบัติให้คนยากจน และถ้าเขาได้ “โกง” ใครมา เขาจะชดใช้ “สี่เท่า” เช่นกัน

 

• สิ่งที่เราได้เรียนรู้จากความโกรธของดาวิด คือ “การไม่ยอมรับ และไม่ยอมให้กับความอยุติธรรม” นั่นเอง หมายความว่า ความอยุติธรรมเป็นสิ่งที่คนของพระเจ้าต้องไม่ยอม และต้องเรียกร้องความยุติธรรมให้ได้ พ่อคิดว่าเราคริสตชนต้องเรียนรู้ความจริงประการนี้... รักความจริง รักความยุติธรรม และเกลียดความอยุติธรรมและความโกงหรือรีดนาทาเร้นกับคนยากจนทุกชนิด

 

• “พระองค์คือชายคนนั้น” คำตอบของนาธันทำให้ดาวิดต้องเงียบสงบลง ใช่ดาวิดเดือดเนื้อร้อนใจมากเรื่องความอยุติธรรมเมื่อได้ยินเรื่องที่นาธันเล่า แต่อันที่จริง “ดาวิดเองคือชายคนนั้น” เขาได้ชิงนางบัทเชบามาก และยิ่งไปกว่านั้น เขาได้ฆาตกรรมอุริยาห์ด้วย... เสียงของนาธันเรื่องเล่าของนาธันทำให้ดาวิดได้ตระหนักและรับรู้ถึงบาปของตน...
o สิ่งที่เราได้เรียนรู้คือคนเรามักจะมองเห็นเศษฟางในตาของเพื่อนพี่น้อง แต่ไม่ได้เห็นท่อนซุงในตาของตนเอง... คนเรามักจะเห็นความผิดของคนอื่น เดือนร้อนโกรธเพราะความผิดของคนอื่น แต่ไม่ได้เห็นความผิดหรือความอยุติธรรมของตนเองที่ได้กระทำ เรื่องนี้สอนเรามากๆ

 

• พระเจ้าได้เตือนดาวิดถึงสิ่งที่ดีๆมากมายที่พระเจ้าได้มอบให้
o เราได้เจิมตั้งท่านเป็นกษัตริย์ของอิสราเอล
o เราได้เจิมตั้งท่านเป็นกษัตริย์ของอิสราเอล
o เราได้ช่วยท่านให้รอดพ้นจากเงื้อมมือของซาอูล
o เราได้มอบผู้คนในครอบครัวของเจ้านายของท่าน มอบภรรยาของเจ้านายให้อยู่ในอ้อมกอดของท่าน และมอบพงศ์พันธุ์อิสราเอลและยูดาห์แก่ท่าน ถ้าทั้งหมดนี้ยังไม่พอ
o เราจะให้มากกว่านี้อีก

 

• พระเจ้าสรุปว่า การกระทำของดาวิดคือการลบหลู่พระเจ้า
o ทำไมท่านจึงลบหลู่พระยาห์เวห์ กระทำสิ่งชั่วร้ายเฉพาะพระพักตร์ของพระองค์?
o ท่านให้อุรียาห์ ชาวฮิตไทต์ถูกฆ่า แล้วเอาภรรยาของเขาเป็นภรรยาของตน

 

• ทำให้เห็นได้ว่าพระเจ้าได้เมตตาดาวิดมากมาย ดาวิดควรที่จะเมตตากรุณาคนอื่นเหมือนที่พระองค์ได้เมตตาท่าน.. ทำให้พ่อคิดถึงคำสอนของพระเยซูเจ้าในเรื่องของพระศาสนจักร ที่จำเป็นถ้าได้รับความเมตตา ก็จะต้องเมตตาต่อเพื่อนพี่น้องเช่นเดียวกัน (มธ 18)

 

• ที่สุด พ่ออยากให้เราไม่พลาดจากความอ่อนโยนของดาวิด เมื่อทำผิด ดาวิดได้ประกาศชัดเจนกับพระเจ้าผ่านทางประกาศกนาธัน “'ข้าพเจ้าได้ทำบาปผิดต่อพระยาห์เวห์แล้ว' และพระเจ้าได้ให้อภัย แต่โทษที่ต้องได้รับบุตรที่เกิดมาจะไม่มีชีวิต ซึ่งถ้าเราไปอ่านต่อจะพบว่าดาวิดพยายามอย่างมากที่จะขอร้องพระเจ้า ไม่กิน ไม่ดื่ม หวัง แต่ที่สุด บุตรที่เกิดมาต้องป่วยและสิ้นชีวิต
o คงมีคนอยากถามว่า ทำไมพระเจ้าต้องให้เด็กนั้นสิ้นชีวิตด้วย... ซึ่งอันที่จริงประเด็นตรงนี้ยากที่จะเข้าใจ
o แต่คงไม่ใช่ประเด็นหรือเจตนาของพระคัมภีร์ที่จะบอกกับเราว่า ทำไมพระเจ้าต้องการให้เป็นเช่นนั้น
o แต่สิ่งที่เราจะเรียนรู้ได้คือผลที่เกิดจากบาป การกระทำของบาปความอยุติธรรมคือก็ยังเป็นสิ่งที่ไม่เป็นที่พอพระทัยพระเจ้า
o ไม่ว่าจะเป็นอะไร หรือใคร ถ้ามาจากความอยุติธรรม การรีดนาทาเร้น เป็นผลที่พระเจ้าไม่ทรงพอพระทัย
o คำสอนจึงอย่าจะยังคงอยู่ที่เหตุ นั่นคือ การอยุติธรรม การรีดนาทาเร้น เป็นสิ่งที่พระเจ้าไม่ทรงพอพระทัยอย่างมากๆ และเรามนุษย์ต้องไม่กระทำโดยเด็ดขาด...

พี่น้องที่รัก พ่อคิดว่า เรื่องเล่าของนาธันสอนเราได้มาก สอนพระศาสนจักรและชีวิตของเราได้มากๆ ขอให้เราได้เลือกความยุติธรรม ความรัก และความเมตตา ให้เราหลีกหนีสุดกำลังกับการอยุติธรรมกับคนยากจน ละจากการเอาเปรียบเอารัด และรีดนาทาเร้น อย่าให้พฤติกรรมเหล่านี้เกิดขึ้นในชีวิตของเราลูกๆของพระเจ้าเลย... ขอพระเจ้าอวยพรครับ

 

เช้าวันใหม่ใส่ใจพระวาจา

Lectio Divina-Daily 2022

เช้าวันเสาร์เราคิดถึงพระวาจา

Video อบรมพระคัมภีร์

ความรู้พื้นฐานพระคัมภีร์และหนังสือปฐมกาล

หนังสืออพยพและเลวีนิติ

หนังสือกันดารวิถีและเฉลยธรรมบัญญัติ

หนังสือโยชูวา ผู้วินิจฉัยและนางรูธ

หนังสือซามูแอล ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2

หนังสือพงศ์กษัตริย์ ฉบับที่ 1 และ ฉบับที่ 2

หนังสือพงศาวดาร เอสราและเนหะมีย์

หนังสือโทบิต ยูดิธ เอสเธอร์และมัคคาบี 1 และ 2

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับประกาศกและประกาศกอาโมส

หนังสือประกาศกโฮเชยาและมีคาห์

หนังสือประกาศกอิสยาห์

หนังสือประกาศกโยนาห์และประกาศกเศฟันยาห์

หนังสือประกาศกนาฮูมและฮาบากุก

หนังสือประกาศกเยเรมีห์-เพลงคร่ำครวญ-บารุค

หนังสือประกาศกเอเสเคียลและดาเนียล

บทเทศน์บนภูเขา มธ. 5-7

พระวรสารนักบุญมัทธิว 10,13,18

พระวรสารนักบุญมาระโก

หนังสือกิจการอัครสาวก