การอบรมเลี้ยงดูบุตร

30 ¹ผู้ที่รักลูกต้องตีสอนเขาบ่อยๆ

                    เพื่อจะได้ยินดีเพราะเขาในที่สุด

          ²ผู้รู้จักอบรมลูกของตนจะได้รับประโยชน์จากเขา

                    และจะภูมิใจอวดลูกกับคนรู้จักได้

          ³ผู้ที่อบรมลูกอย่างดีจะทำให้ศัตรูอิจฉา

                    แต่จะมีความยินดีในหมู่มิตรสหาย

          ⁴เมื่อพ่อตาย ก็เหมือนกับว่ายังไม่ตาย

                    เพราะเขาทิ้งลูกเหมือนกับตนไว้เบื้องหลัง

          ⁵เมื่อยังมีชีวิต พ่อมองลูกด้วยความยินดี

                    เมื่อใกล้จะตาย เขาก็จะไม่มีความทุกข์

          ⁶เขาจะทิ้งผู้แก้แค้น^aศัตรูไว้เบื้องหลัง

                    และทิ้งผู้ตอบแทนบุญคุณของมิตรสหายไว้ด้วย

          ⁷ผู้ทำตามใจลูกจะต้องใช้ผ้าพันแผล^b

                    ได้ยินเสียงร้องทีไร ใจของเขาก็หวั่นไหว

          ⁸ม้าที่ไม่หัดให้เชื่องก็จะพยศ

                    ลูกที่ถูกตามใจก็จะกลายเป็นคนหัวรั้น

          ⁹ถ้าท่านเอาใจลูกมากเกินไป

เขาจะทำให้ท่านต้องมีความกลัว

          ถ้าท่านเล่นกับเขามากเกินไป

เขาจะทำให้ท่านต้องเป็นทุกข์

          ¹⁰อย่าหัวเราะเล่นกับเขา แล้วท่านจะไม่ต้องร่วมทุกข์กับเขา

                    และท่านจะไม่ต้องขบฟันด้วยความทุกข์ใจในภายหลัง

          ¹¹อย่าปล่อยให้ลูกทำตามใจตนในวัยเยาว์

                    อย่ามองข้ามความผิดของเขา

          ¹²จงจับเขาให้ก้มหัวตั้งแต่วัยเยาว์

                    จงตีสอนเขาตั้งแต่เขายังเป็นเด็ก

          เขาจะได้ไม่กลายเป็นคนดื้อไม่ยอมเชื่อฟัง

                    แล้วทำให้ท่านต้องเป็นทุกข์อย่างมาก^c

          ¹³จงเอาใจใส่อบรมลูกอย่างเคร่งครัดและต่อเนื่อง

                    แล้วท่านจะไม่ต้องเสียใจที่เขาไม่รู้จักละอาย

สุขภาพ

            ¹⁴คนจนที่ร่างกายแข็งแรงและมีสุขภาพดี

                    ย่อมดีกว่าคนร่ำรวยที่มีโรคภัยเบียดเบียน

          ¹⁵สุขภาพดีและกำลังเข้มแข็งมีค่ามากกว่าทองคำทั้งโลก

                    ร่างกายที่แข็งแรงย่อมดีกว่าทรัพย์สมบัติมหาศาล

          ¹⁶ไม่มีทรัพย์สมบัติใดดีกว่าสุขภาพแข็งแรง

                    ไม่มีความยินดีใดเหนือกว่าความสุขใจ

          ¹⁷ความตายย่อมดีกว่าการมีชีวิตขมขื่น

                    การพักผ่อนนิรันดรย่อมดีกว่าโรคเรื้อรัง

          ¹⁸อาหารอร่อยใส่ในปากผู้ป่วยที่เบื่ออาหาร

                    ย่อมเหมือนของเซ่นถวายวางบนหลุมศพ^d

          ¹⁹ผลไม้ถวายแก่รูปเคารพมีประโยชน์ใดเล่า

                    เพราะรูปเคารพกินไม่ได้ ดมกลิ่นไม่ได้

          ผู้ป่วยที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงลงโทษก็เป็นเช่นนี้^e

          ²⁰เขาได้แต่มอง แล้วต้องถอนใจ

                    เช่นเดียวกับขันทีที่สวมกอดสาวพรหมจารีแล้วต้องถอนใจ

ความยินดี

            ²¹อย่าปล่อยจิตใจให้โศกเศร้า

                    อย่าคิดมากจนต้องทรมานใจ

          ²²มนุษย์มีชีวิตอยู่ได้เพราะจิตใจเบิกบาน

                    ความร่าเริงทำให้มนุษย์อายุยืน

          ²³จงขจัดความกังวล^f ปลอบใจให้แช่มชื่น

                    จงขับไล่ความโศกเศร้าไปเสีย

          เพราะความโศกเศร้าทำให้หลายคนต้องล่มจม

                    และไม่เป็นประโยชน์แก่ผู้ใดเลย

          ²⁴ความอิจฉาและความโกรธทำให้อายุสั้น

                    ความกังวลทำให้แก่ก่อนเวลา^g

          ²⁵ผู้มีใจเบิกบานมีความสุขเมื่อกินอาหาร

                    เขาจะกินสิ่งใดก็อร่อยทั้งนั้น^h

30 a “ผู้แก้แค้น” ในวัฒนธรรมของชาวอิสราเอล หมายถึงญาติสนิทซึ่งมีสิทธิจะไถ่ที่ดินที่เป็นมรดกของตระกูลคืนมา หรือแก้แค้นแทนชีวิตของญาติที่ถูกฆ่า (ดู นรธ 2:20 เชิงอรรถ g; 4:4) แต่ยังหมายถึงผู้ที่ป้องกันผู้ถูกเบียดเบียนด้วย

^b “ใช้ผ้าพันแผล” ไม่ชัดว่า “บาดแผล” ที่กล่าวนี้หมายถึงบาดแผลที่ลูกจะต้องรับเพราะดำเนินชีวิตเหลวแหลก หรือหมายถึงบาดแผลของพ่อที่ได้รับจากลูกเนรคุณ

^c ต้นฉบับภาษากรีกละข้อ 11ข–12ก และข้อ 12ง แต่ข้อความเหล่านี้พบได้ในสำเนาโบราณภาษากรีก Gk 248 ในต้นฉบับภาษาฮีบรู และสำนวนแปลโบราณภาษาละติน

^d “วางบนหลุมศพ” ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “ต่อหน้ารูปเคารพ”

^e “ผู้ป่วยที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงลงโทษก็เป็นเช่นนี้” หมายถึงผู้ป่วยที่เบื่ออาหาร

^f “จงขจัดความกังวล” แปลตามสำเนาโบราณฉบับภูเขาซีนาย (S) ต้นฉบับภาษาฮีบรูและตามสำนวนแปลโบราณภาษาซีเรียค ต้นฉบับภาษากรีกที่ใช้กัน (Textus receptus) ว่า “จงรักวิญญาณของท่าน”

^g สำเนาโบราณภาษากรีกทุกฉบับนำข้อความใน 33:16–36:10 เข้ามาแทรกไว้ตรงนี้ก่อน 30:25–33:16 แต่สำนวนแปลโบราณภาษาซีเรียคและภาษาละติน รวมทั้งต้นฉบับภาษาฮีบรูยังรักษาลำดับข้อความไว้ดังเดิม

^h “เขาจะกินสิ่งใดก็อร่อยทั้งนั้น” ต้นฉบับภาษาฮีบรูว่า “การมีใจสงบเป็นอาหารบำรุงจิตใจ”